.
Τις προηγούμενες ημέρες, είδαν το φως της δημοσιότητας απόψεις συναδέλφων Πανεπιστημιακών περί «αντισυνταγματικότητας» του Μνημονίου, «ψευδεπίγραφου μηχανισμού στήριξης της χώρας μας», «παραβίασης ανθρωπίνων δικαιωμάτων με το Μνημόνιο» κ.ο.κ., που φανερώνουν (και είμαστε σε δυσάρεστη θέση που το διαπιστώνουμε) μικρή επαφή με την πραγματικότητα που βιώνει η χώρα μας σήμερα.
Ορισμένες καταστάσεις επιβάλλουν σε εμάς τους Πανεπιστημιακούς να είμαστε πολύ πιο προσεκτικοί από το σύνηθες μέτρο στον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποιούμε τη γνώση μας, κυρίως δε την ιδιότητά μας, όταν προσεγγίζουμε ορισμένα ζητήματα στενά, χωρίς να λαμβάνουμε υπόψη το πραγματικό διακύβευμα, που μπορεί να είναι μείζονος σημασίας και μάλιστα εθνικής. Διότι, εδώ, η όποια ευθύνη που θα μπορούσαμε να αναλάβουμε εάν τυχόν σφάλουμε, δεν βρίσκεται σε αντιστοιχία με την ευθύνη που θα μπορούσε να μας αποδοθεί.
Χωρίς να θέλουμε να φιμώσουμε κανέναν (τίνι τρόπω άλλωστε) και χωρίς να διεκδικούμε αυξημένο τίτλο πατριωτισμού για τον εαυτό μας, με την παρέμβασή μας αυτή επιδιώκουμε απλώς να αναδείξουμε – μέσα από την καταγραφή επτά δεδομένων και ενός ζητούμενου για την πορεία της χώρας μας σήμερα – το τι πραγματικά διακυβεύεται από την εφαρμογή του Μνημονίου, ώστε από ’κει και πέρα ο καθένας μας να αναλάβει εν πλήρη γνώσει και με καθαρή τη συνείδησή του τις ευθύνες των λόγων και κυρίως των πράξεών του.
Δεδομένο πρώτο:
Η Ελλάδα δεν είναι μια χώρα κλειστή στην παγκόσμια οικονομία. Βρέθηκε μάλιστα στην κορυφή της πυραμίδας του διεθνούς οικονομικού συστήματος, στην οικογένεια δηλαδή των λίγων αναπτυγμένων κρατών της γης. Τη θέση αυτή, την κατέκτησε η χώρα μας χάρη στην διπλή ένταξή της αρχικά στην ΕΟΚ το 1981 και 20 χρόνια αργότερα στην Ευρωζώνη. Έτσι, επί σειρά ετών, πετύχαινε να χρηματοδοτεί με φτηνό χρήμα το έλλειμμά της και να αναχρηματοδοτεί χωρίς δυσκολία το χρέος της, διασφαλίζοντας ένα υψηλό γενικό βιοτικό επίπεδο στους Έλληνες, που δεν δικαιολογούνταν από τις πραγματικές επιδόσεις της ελληνικής οικονομίας, με τις οποίες κατά κανόνα βρισκόταν σε αναντιστοιχία.
Δεδομένο δεύτερο:
Σήμερα διαπιστώνουμε, με τον σκληρό δυστυχώς τρόπο με τον οποίο συνηθίζουμε να μαθαίνουμε εμείς οι Έλληνες, πως εσφαλμένες πολιτικές δεκαετιών εκμηδένισαν την ανταγωνιστικότητά μας στο εξωτερικό και έθεσαν εκτός ελέγχου τα δημόσια οικονομικά μας στο εσωτερικό. Η διόγκωση ενός σπάταλου και αντιπαραγωγικού δημόσιου τομέα, η άσκηση κοινωνικής πολιτικής με δανεικά και μια ανάπτυξη που στηρίχτηκε στην κατανάλωση αντί για την επένδυση, μας οδήγησαν μεταξύ άλλων στο αδιέξοδο που βρισκόμαστε σήμερα. Το δίδυμο έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, αφενός, και των δημοσίων οικονομικών μας, αφετέρου, μάς γονάτισε. Το δημόσιο χρέος της χώρας εκτινάχθηκε σε δυσθεώρητα ύψη και έγινε βραχνάς που λίγο έλειψε να μας πνίξει. Σήμερα, είναι βέβαιον πως όταν ενταχθήκαμε στην ΕΟΚ, δεν ήμασταν έτοιμοι να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις των ανοικτών ευρωπαϊκών αγορών και, σε λιγότερο από πέντε χρόνια τότε, φτάσαμε στο χείλος της κατάρρευσης. Όπως είναι επίσης βέβαιον πως, όταν υιοθετήσαμε το Ευρώ είκοσι χρόνια αργότερα, δεν ήμασταν έτοιμοι να αξιοποιήσουμε τη δύναμή του και σε λιγότερο από δέκα χρόνια, καταρρεύσαμε.
Δεδομένο τρίτο:
Σαν αποτέλεσμα, η ελληνική οικονομία έχασε την εμπιστοσύνη των διεθνών αγορών:
Το ελληνικό δημόσιο έχει αποκοπεί εντελώς από τη διεθνή αγορά των κεφαλαίων εκείνων που επενδύονται σε ομόλογα αναπτυγμένων κρατών και που συνήθιζαν να κομίζουν φτηνό χρήμα στη χώρα μας για να χρηματοδοτεί το έλλειμμά της και να αναχρηματοδοτεί το χρέος της. Την ίδια στιγμή, τα ομόλογα του ελληνικού δημοσίου στη δευτερογενή αγορά εκποιούνται από τους κομιστές τους και τα αγοράζει μόνον η ΕΚΤ. Αυτό, όμως, δεν θα διαρκέσει για πολύ, καθώς ο ίδιος ο κ. Trichet δήλωσε πως ο σχετικός non-standard μηχανισμός του Securities Programme που θεσμοθέτησε, είναι περιορισμένου χρόνου.
Οι ελληνικές τράπεζες έχουν αποκοπεί από την διεθνή διατραπεζική αγορά και η κύρια πηγή ρευστότητας που έχουν είναι και πάλι η ΕΚΤ. Και αυτό, όμως, δεν θα διαρκέσει για πολύ ακόμη, καθώς ήδη η ΕΚΤ αποσύρει την ρευστότητα που χορήγησε στις ευρωπαϊκές εμπορικές τράπεζες για την αντιμετώπιση της χρηματοπιστωτικής κρίσης.
Το ελληνικό χρηματιστήριο έχει απομονωθεί από την χρηματιστηριακή αγορά της Ευρώπης, καταγράφοντας αποκλίνουσα πορεία και ρεκόρ πτώσης παγκοσμίως, με τους ξένους θεσμικούς επενδυτές να μην το εμπιστεύονται, διότι δεν εμπιστεύονται την ελληνική οικονομία. Πόσο θ’ αντέξει σε αυτή την απομόνωση;
Δεδομένο τέταρτο:
Η Ελλάδα πρέπει αφενός να αναδιαρθρώσει τον δημόσιο τομέα της για να εξυγιάνει τα δημοσιονομικά της, αφετέρου να βελτιώσει την ανταγωνιστικότητά της για να θέσει ξανά την οικονομία της σε αναπτυξιακή τροχιά. Διότι, το κράτος δεν μπορεί να δαπανά ες αεί περισσότερα απ’ όσα εισπράττει, ούτε και η οικονομία του να επιβιώνει στο διηνεκές εισάγοντας περισσότερα απ’ όσα εξάγει. Μόνον έτσι θα επανακτήσει η χώρα μας την αξιοπιστία της για να επανέλθει σαν αναπτυγμένο κράτος στις διεθνείς αγορές, προς όφελος και της αναχρηματοδότησης του χρέους της, και της βιωσιμότητας του τραπεζικού της συστήματος, και της ανάκαμψης του ελληνικού χρηματιστηρίου.
Διαφορετικά, η χώρα μας θα μετατραπεί σε μια αναδυόμενη οικονομία, ενώ και η παραμονή της στην Ευρωζώνη θα είναι πλέον εκ των πραγμάτων αδύνατη. Και αυτό είναι που πραγματικά διακυβεύεται στο κρίσιμο σημείο που έφτασε η κρίση που βιώνει η Ελλάδα σήμερα: το αν δηλαδή θα παραδώσουμε στα παιδιά μας ένα αναπτυγμένο κράτος εντός της Ευρωζώνης ή μια αναδυόμενη οικονομία εκτός Ευρωζώνης. Αυτή είναι μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που έχει αντιμετωπίσει η χώρα μας στην ιστορία της.
Δεδομένο πέμπτο:
Στην Κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ έλαχε η ιστορική ευθύνη να απαντήσει σε αυτή την πρόκληση μέσα σε ένα ασφυκτικά περιορισμένο χρονικό διάστημα που δεν ξεπερνά τους 18 μήνες, προκειμένου να επαναφέρει την Ελλάδα, από τη θέση τής απομόνωσης στην οποία βρίσκεται σήμερα, σε θέση ισότιμου και ενεργού μέλους της οικογένειας των λίγων αναπτυγμένων κρατών της γης. Η οδός αυτή είναι η μόνη που θα διασφαλίσει μακροπρόθεσμα στη χώρα και στους πολίτες της ασφάλεια, ευημερία και προοπτική, σ’ ένα κόσμο μεταβαλλόμενο εξ αιτίας της δυναμικής εισόδου νέων ισχυρών κρατών και των αναδυομένων οικονομιών τους στο παγκόσμιο γίγνεσθαι. Και η οδός αυτή διέρχεται από την επαναφορά της χώρας μας στις αγορές στις αρχές του 2012, όπως προβλέπεται.
Στο πλαίσιο αυτό, η κυβερνώσα παράταξη θα πρέπει να ξεκαθαρίσει τόσο στο εσωτερικό της Κυβέρνησης και της κοινοβουλευτικής της ομάδας, όσο και κυρίως μέσα στο ίδιο της το κόμμα, τι πραγματικά θέλει και τι μπορεί να κάνει. Διότι, τι πρέπει να κάνει (και τι πρέπει να κάνουμε όλοι μας) το γνωρίζει (και το γνωρίζουμε). Και δεν είναι πλέον αυτό που θέλουν οι εταίροι μας, ούτε καν το ΔΝΤ, που υποτίθεται πως είναι πιο κοντά στον παλμό των αγορών, στις οποίες και επιδιώκει να μας επαναφέρει. Είναι αυτό που θέλουν οι ίδιες οι αγορές, που δεν είν’ άλλες από τους συντηρητικούς επενδυτές απανταχού γης, οι οποίοι για να τοποθετήσουν τα κεφάλαιά τους με χαμηλή απόδοση σε ομόλογα αναπτυγμένων κρατών, θα πρέπει ο εκδότης τους να τους παρέχει ασφάλεια, όπως μόνο τα αξιόπιστα αναπτυγμένα κράτη μπορούν. Αν νομίζουμε πως θα μπορέσουμε να ξεγελάσουμε τους εταίρους μας και το ΔΝΤ, ας το επιχειρήσουμε. Αποκλείεται, όμως, να ξεγελάσουμε τις αγορές. Όπως και δεν τις ξεγελάσαμε τελικά. Αποκαλυφθήκαμε και γι’ αυτό υποβίβασαν όχι μόνο το ranking των ομολόγων μας σε μη επενδύσιμο επίπεδο, αλλά και αυτό το ίδιο το status μας ως δανειζόμενης αναπτυγμένης χώρας. Αυτό συνέβη την 1η Ιουλίου 2010, σε συνέχεια της δεύτερης μεγάλης υποβάθμισης που υποστήκαμε από τον δεύτερο μεγαλύτερο διεθνή οίκο αξιολόγησης. Σε μας εναπόκειται να μη θυμόμαστε την ημερομηνία αυτή στο μέλλον ή – αντίθετα – να την αποτυπώσουμε στα ιστορικά μας βιβλία σαν την απαρχή μιας νέας πορείας της χώρας μας προς την απομόνωση και την υπανάπτυξη.
Η Κυβέρνηση αυτή παρέλαβε ένα αναπτυγμένο κράτος· υπό πτώχευση μεν, πλην όμως αναπτυγμένο. Δεν πρέπει να παραδώσει ένα αναδυόμενο! Για το σκοπό αυτό, θα πρέπει να κάνει ό,τι χρειάζεται προκειμένου να επανέλθει η χώρα στις αγορές, ώστε να μπορεί να δανείζεται και να εξυπηρετεί το χρέος της με όρους αναπτυγμένου και όχι αναδυόμενου κράτους. Αυτό επιτάσσει μακροπρόθεσμα το συμφέρον και της χώρας και του Έλληνα πολίτη. Και αυτό πρέπει να στηρίξουμε όλοι. Θα πρέπει, όμως, να γνωρίζουμε πως οι εθνικές οικονομίες λειτουργούν πλέον σε καθεστώς απόλυτης διαφάνειας. Ό,τι βιώνουμε καθημερινά στη χώρα μας, βρίσκεται την ίδια στιγμή στο μικροσκόπιο των διεθνών αγορών. Κι αν οι αγορές δεν έχουν ψυχή, έχουν όμως κρίση. Τούτο δεν σημαίνει πως ό,τι κάνουμε, θα το κάνουμε για τις αγορές. Οι αγορές είναι ένα εργαλείο. Απέναντί τους έχουμε ένα οικονομικό χρέος, το οποίο θα πρέπει να ξοφλήσουμε στην ώρα του και στο σύνολό του. Είναι και θέμα τιμής για τη χώρα, που πρέπει να σέβεται τις διεθνείς υποχρεώσεις της· που δεν είναι μόνο διεθνείς. Είναι και υποχρεώσεις απέναντι στις ελληνικές τράπεζες και στους καταθέτες τους, αλλά και στα ασφαλιστικά ταμεία και στους Έλληνες επενδυτές που κατέχουν κι αυτοί ένα μεγάλο μέρος του δημοσίου χρέους μας. Κι ας μην ξεχνάμε πως όταν δανειζόμασταν από τις αγορές, ήμασταν ελεύθεροι, διότι αυτές δεν μας έστελναν επιτηρητές για να δουν πού πηγαίνουν τα λεφτά τους. Μας εμπιστεύονταν. Συμφωνούσαμε στο ποσό, το επιτόκιο και το χρόνο αποπληρωμής, κι από ’κει και πέρα ήμασταν ελεύθεροι να κάνουμε ό,τι θέλαμε τα δανεικά τους. Τι τα κάναμε, όμως, τόσα λεφτά; Αυτό πρέπει να αναλογιστούμε. Γι’ αυτό, ό,τι κάνουμε, δεν θα το κάνουμε για τις αγορές, αλλά για τα παιδιά μας και το μέλλον αυτού του τόπου. Απέναντι σ’ αυτά έχουμε ένα ύψιστο ηθικό και ιστορικό καθήκον και πρέπει να το εκπληρώσουμε με αποφασιστικότητα.
Δεδομένο έκτο:
Στον αγώνα μας αυτό, όμως, δεν είμαστε μόνοι. Έχουμε πλάι μας την παγκόσμια κοινότητα, που λίγο έλειψε να την βυθίσουμε σε μια νέα, ακόμη σκληρότερη και πολύ πιο επικίνδυνη ύφεση. Έχοντας αποκοπεί από τις αγορές, που δεν μας δάνειζαν πλέον, προστρέξαμε στους διεθνείς οργανισμούς στους οποίους είμαστε μέλος. Άλλος τρόπος δεν υπήρχε για να διασφαλίσει η χώρα μας τα 30 και πλέον δις που χρειαζόμασταν ακόμη μόνο για φέτος, προκειμένου να αποπληρώσουμε διεθνείς υποχρεώσεις μας. Για πρώτη φορά στη σύγχρονη παγκόσμια ιστορία, μέσα από μιαν άνευ προηγουμένου διεθνή κινητοποίηση, η κοινότητα των άλλων αναπτυγμένων κρατών της γης έθεσε στη διάθεση της χώρας μας ένα ποσό οικονομικής στήριξης μεγαλύτερο και από το άθροισμα του συνολικού χρέους χωρών όπως η Ρωσία και η Αργεντινή μαζί. Οι χώρες αυτές αφέθηκαν στην τύχη τους και πτώχευσαν. Διότι αυτές οι χώρες δεν ήσαν αναπτυγμένες. Η Ελλάδα, όμως, σώθηκε. Διότι η Ελλάδα ήταν μια αναπτυγμένη χώρα, που κινούνταν στην ίδια αγορά με τα άλλα αναπτυγμένα κράτη και γι’ αυτό δεν έπρεπε να παραπατήσει. Έχουμε, συνεπώς, υποχρέωση και απέναντι στην παγκόσμια κοινότητα, που την κρίσιμη στιγμή μας στήριξε και εξακολουθεί να μας στηρίζει για να μας βοηθήσει να επανέλθουμε στις αγορές να δανειζόμαστε ξανά με ευνοϊκούς όρους, να νοικοκυρέψουμε το κράτος μας και να βελτιώσουμε την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας μας, για να ζήσουμε πλέον με τα δικά μας μέσα, να μη ξοδεύουμε περισσότερα απ’ όσα παράγουμε και κυρίως να μην υπονομεύουμε το μέλλον των παιδιών μας επιβαρύνοντάς τα με χρέη που ποτέ δεν θα μπορέσουν να αποπληρώσουν. Και αυτά, αυτή την κληρονομιά δεν μπορούν να την αποποιηθούν. Εκτός κι αν αλλάξουν χώρα. Αυτό θέλουμε;
Δεδομένο έβδομο:
Γι’ αυτό και είναι υποχρέωσή μας να στηρίξουμε τώρα όλα εκείνα τα μέτρα, όσο επώδυνα κι αν είναι, για να πετύχουμε την αναγκαία προσαρμογή της οικονομίας μας, όσο βίαιη κι αν είναι, ώστε και τις υποχρεώσεις μας απέναντι στους δανειστές μας να εκπληρώσουμε στο ακέραιο, αλλά και, ελεύθεροι πλέον, να επιστρέψουμε το συντομότερο στις αγορές για να εξακολουθήσουμε να δανειζόμαστε με όρους αναπτυγμένου κράτους.
Διατυπώνεται η άποψη ότι δήθεν δεν μας στήριξαν για να μας σώσουν, αλλά για να σώσουν τις τράπεζές τους που κατέχουν το χρέος μας. Τίποτα ψευδέστερο και αποπροσανατολιστικότερο αυτού. Εάν ήθελαν να σώσουν μόνον τις τράπεζές τους, θα κρατούσαν τα 110 δις για να τα δώσουν σ’ αυτές όταν θα χρειάζονταν να ανακεφαλαιοποιήσουν όσες από αυτές θα είχαν πρόβλημα εξ αιτίας της δικής μας αφερεγγυότητας. Το έχουν ξανακάνει στο παρελθόν, θα το κάνανε και τώρα. Κι εμείς τι θα κάναμε τότε; Το χρέος ενός κράτους είναι χρέος και θα έπρεπε ούτως ή άλλως να αποπληρωθεί. Η ιστορική μας εμπειρία σαν Έθνος μάς διδάσκει ότι τίποτα δεν χαρίζεται, αφού μέχρι και τη δεκαετία του ’80 εξοφλούσαμε χρέη του 19ου αιώνα.
Διατυπώνεται επίσης η άποψη πως έπρεπε δήθεν να προχωρήσουμε σε αναδιάρθρωση του χρέους μας. Ξεχνάμε ότι ένα μεγάλο μέρος του δημοσίου χρέους μας το κατέχουν οι ελληνικές τράπεζες, που θα βρίσκονταν έτσι στο χείλος του γκρεμού, ενώ και η διάσωσή μας με τον τρόπο αυτό μέσα στην Ευρωζώνη δεν θα ήταν διασφαλισμένη. Για να μην αναφέρουμε πως η επάνοδός μας στη δραχμή που ορισμένοι υποστηρίζουν, θα είχε σαν αποτέλεσμα οι μελλοντικές γενιές να μην μπορούν πλέον να αποπληρώσουν για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα το χρέος μας, ακόμη κι αν το περιορίζαμε κατά το ένα τρίτον, αφού τουλάχιστον ισόποση θα ήταν η υποτίμηση της νέας δραχμής, αν όχι μεγαλύτερη.
Διατυπώνεται τέλος η άποψη ότι μας έσωσαν δήθεν για να μην επεκταθεί η κρίση του χρέους στις άλλες αδύναμες όπως εμείς χώρες της Ευρωζώνης. Και είναι κακό αυτό; Είναι κακό μήπως για το Ευρώ; Είναι κακό για την Ευρωζώνη; Δεν είμαστε κι εμείς μέλος της Ευρωζώνης; Έχουμε άραγε συμφέρον να επεκταθεί η κρίση μας και σε άλλους εταίρους μας στην Ευρωζώνη;
Το πακέτο στήριξης των 110 δις συνιστά δημόσια χρήματα. Τα δημόσια κεφάλαια, όμως, δεν είναι απεριόριστα. Οι επενδυτές έχουν απεριόριστα κεφάλαια και όχι τα κράτη ή οι ενώσεις τους. Κι εμείς, στους επενδυτές πρέπει να επιστρέψουμε κι όχι στα κράτη για να ζητήσουμε κι άλλα λεφτά. Δεν είμαστε το μόνο Έθνος στον κόσμο που έχει ανάγκη διεθνούς δημόσιας στήριξης. Ήδη ορισμένα αναδυόμενα κράτη του G20 παραπονούνται γιατί οι αναπτυγμένοι εταίροι τους στηρίζουν σε τέτοιο βαθμό άλλα αναπτυγμένα κράτη όπως εμάς.
Το πακέτο στήριξης αποσκοπεί στο να μας βοηθήσει να επανέλθουμε στον μόνο τρόπο με τον οποίο ένα αναπτυγμένο κράτος όπως εμείς χρηματοδοτεί τα δημόσια ελλείμματά του και αναχρηματοδοτεί το χρέος του: στις αγορές των κεφαλαίων εκείνων που με χαμηλή απόδοση επενδύονται σε σταθερές αξίες ομολόγων αναπτυγμένων κρατών. Στο πλαίσιο αυτό, λοιπόν, έχουμε αυξημένη υποχρέωση και απέναντι στη διεθνή κοινότητα να αξιοποιήσουμε στο έπακρο την διεθνή στήριξη που παρασχέθηκε απλόχερα σε μας, ενώ πολλά κράτη της διεθνούς κοινότητας – ιδίως τα ελάχιστα αναπτυγμένα – αδυνατούν να βρουν πρόσβαση με τόσο χαμηλό επιτόκιο στη χρηματοδότηση που εξασφάλισε για μας (και σε τέτοιο βαθμό) η παγκόσμια κοινότητα.
...και ένα Ζητούμενο:
Τεχνικά, όσα επώδυνα μέτρα αναγκάζεται να λάβει τώρα η χώρα μας, είναι μόνιμα και θα ισχύσουν για όσο χρόνο απαιτηθεί προκειμένου να πετύχουμε τους στόχους μας: να αποκαταστήσουμε την αξιοπιστία της χώρας μας, να νοικοκυρέψουμε τα δημοσιονομικά μας, να βελτιώσουμε την ανταγωνιστικότητά μας, για να ζούμε με ίδια μέσα όσο μας επιτρέπεται, και όχι με δανεικά, υπονομεύοντας το μέλλον των παιδιών μας και του τόπου.
Ουσιαστικά, όμως, όταν πετύχουμε τους στόχους μας, θα μπορούμε ελεύθερα όχι μόνο να επαναφέρουμε τα κεκτημένα, αλλά και να βελτιώσουμε το επίπεδο ζωής των πιο αδύναμων συμπολιτών μας. Διότι η Ιστορία διδάσκει πως, ακόμη και σε καιρούς απόλυτης κατάρρευσης ενός κράτους, δεν είναι οι πλούσιοι που την πληρώνουν, αλλά οι αδύναμοι πολίτες του. Αυτοί έχουν ανάγκη από ένα ισχυρό κράτος για να τους στηρίξει. Κι αυτό το κράτος, εμείς πρέπει τώρα και γι’ αυτό το λόγο να κάνουμε τα πάντα να το σώσουμε.
Αλλά και να το αλλάξουμε. Διότι, το υπερβάλλον τίμημα που καταβάλλουν τώρα οι αδύναμοι συμπολίτες μας για να το σώσουν, χωρίς να φταίνε αυτοί για την κατάντια στην οποία περιήλθε, είναι το τίμημα εξαγοράς του δικού τους κράτους από αυτούς που το λυμαίνονταν και το έφεραν στην κατάσταση που βρίσκεται σήμερα. Ενός κράτους πιο δίκαιου, που θα λειτουργεί με δίκαιους κανόνες, θα θέτει δίκαιους κανόνες και θα τους επιβάλλει. Ενός κράτους που δεν θα ταυτίζεται με τον δημόσιο τομέα. Στην Ελλάδα μπερδέψαμε το πρώτο με τον δεύτερο, και για χάρη του δεύτερου, καταστρέψαμε το πρώτο. Σε λίγο μπορεί να μην υπάρχει ούτε το ένα, ούτε το άλλο και τότε θα μένει μόνο η Πατρίδα. Αυτή την Πατρίδα - και αυτό είναι το ζητούμενο - πρέπει τώρα να την ξαναφτιάξουμε κράτος, όποιο κι αν είναι το τίμημα. Και θα είναι βαρύ και πρέπει να το καταβάλουμε. Είναι κι αυτό ένα ιστορικό χρέος της γενιάς μας. Είκοσι χρόνια πριν, οι Γερμανοί ενώσανε τη δική τους πατρίδα χωρίς να λογαριάσουνε κόστος. Και ήταν μεγάλο. Γιατί να το λογαριάσουμε εμείς;
.
Παναγιώτης Γκλαβίνης
Αναπλ. Καθηγητής Διεθνούς Οικονομικού Δικαίου
Νομικής Σχολής ΑΠΘ
.
Χρήστος Ελευθεριάδης
Αναπλ. Καθηγητής Σχολής Θετικών Επιστημών ΑΠΘ
Τομέας Πυρηνικής Φυσικής & Φυσικής Στοιχειωδών Σωματιδίων
Μέλη του Δ.Σ. του Ενιαίου Συλλόγου ΔΕΠ του ΑΠΘ
.
Εγγραφή σε:
Σχόλια ανάρτησης (Atom)
Επειδή οι πολίτες έχουμε χάσει κάθε εμπιστοσύνη στο πολιτικό σύστημα και όλη την ηγέτιδα τάξη, εγώ θα προσέθετα ένα 2ο ζητούμενο:
ΑπάντησηΔιαγραφήΠοιός (και μαζί με ποιούς - διότι έχει σημασία) θα μας εμπνεύσει και θα μας οδηγήσει στην ανάπτυξη και στο ξεπέρασμα του κακού εαυτού μας;
(Διότι αυτά, αυθόρμητα δεν γίνονται. Αυθόρμητα γίνονται μόνον οι εξεγέρσεις)
Μπράβο παιδιά! Χαρείτε τώρα τις διακοπές σας, γιατί από Σεπτέμβρη που θα ανακάμψουν οι φοιτητοπατέρες, σας βλέπω ... κτισμένους!
ΑπάντησηΔιαγραφήσυμφωνω απολυτα οτι σε τετοιες δυσκολες στιγμες θα πρεπει να προσεχει ο καθενας τι λεει, ποσο μαλλον αυτοι που πληρωνονται για να κανουν ψυχραιμη και σοβαρη αναλυση των δεδομενων, οπως οι πανεπιστημιακοι.
ΑπάντησηΔιαγραφήΦοβαμαι το λαθος που κανουν πολλοι ειναι οτι εκφερουν γνωμη σε ενα τοσο περιπλο ζητημα οπως η ελληνικη κριση, χωρις να εχουν την καταλληλη εξειδικευση και χωρις συστηματικη αναζητηση των στοιχειων. Εισαστε σιγουροι ομως οτι δεν κανετε το ιδιο λαθος?
Δηλαδη παντα αναρωτιομουν τι ειναι αυτο που κανει τοσους μη οικονομολογους να θεωρουν την δικη τους γνωμη περι οικονομικων εγκυροτερη απο αυτη των ιδιων των καθ'υλην αρμοδιων!
Αλλοίμονό μας αν αφήσουμε μόνο τους νομικούς να μιλάνε για νομικά, μόνο τους οικονομολόγους να μιλάνε για οικονομικά και πάει λέγοντας.
ΑπάντησηΔιαγραφήΣίγουρα έχουν σημασία οι περγαμηνές του καθενός που εκφέρει γνώμη. Δίνουν ένα διαφορετικό στατιστικό βάρος στα λεγόμενα του καθενός. Πρώτα όμως πρέπει να κοιτάμε "τι λέει" και ΑΥΤΟ να αξιολογούμε. Και πολύ μετά "ποιος το λέει".
Και στο τέλος-τέλος, ο καθένας μας μπορεί να θεωρεί τη δική του γνώμη σωστότερη (δεν λέω εγκυρότερη). Τόσους οικονομολόγους βλέπουμε και ακούμε να ισχυρίζονται ότι έπρεπε να πάμε σε αναδιαπραγμάτευση χρέους. Προσοχή, όχι ότι θα αναγκαστούμε να πάμε σε αναδιαπραγμάτευση, λένε ότι πρέπει να πάμε σε αναδιαπραγμάτευση. Δηλαδή στάση πληρωμών, δηλαδή χρεωκοπία. Λέω ότι είναι ανίκανοι να αντιληφθούν τις συνέπειες της χρεωκοπίας, για αυτό και λένε όσα λένε.
Άκουσα προ ετών σε τηλεοπτική εκπομπή, εργατολόγο καθηγητή πανεπιστημίου να εκφράζει τη διαφωνία του για το ότι συζητιόταν να καταργηθεί το δικαίωμα που είχαν οι μάνες ανηλίκων τέκνων να παίρνουν σύνταξη με 15 χρόνια δουλειάς. Αλέξης Μητρόπουλος λέγεται, έγκριτος και διάσημος. Ακόμη δεν μπορώ να πιστέψω πως καθηγητής πανεπιστημίου είπε τέτοιο πράγμα. Ακόμη και ΣΗΜΕΡΑ ακούω βουλευτές (εχτές, κανάλι Βουλής, βουλευτής ΠΑΣΟΚ Άρτας) να μιλάνε για σύνταξη σε μάνες ανηλίκων (που ήδη βγάζουν λύκειο) πιο νωρίς από ότι όσες γέννησαν πιο νέες τα παιδιά τους. Με τέτοια καταχτημένα δικαιώματα ακριβώς, έφτασε να καταρρεύσει το ασφαλιστικό σύστημα.
Ο κος Μητρόπουλος ήταν και είναι εργατολόγος, καθηγητής πανεπιστημίου. Η μάνα μου που έβγαλε δευτέρα δημοτικού έλεγε ότι τέτοιες συντάξεις με 15 χρόνια δουλειά είναι ντροπή και ότι η μάνα θέλει χρόνο και βοήθεια όταν γεννάει το παιδί της, όχι όταν γίνει 17 χρόνων. Ποιος είχε δίκιο;
Άρα, καλές οι αυθεντίες, τις ακούμε προσεκτικά, αλλά όταν προσβάλλουν την κοινή λογική (και την επιστήμη τους και τους εαυτούς τους) μπορούμε και να τις απορρίψουμε.
Αγαπητέ S G,
ΑπάντησηΔιαγραφήΌσα αναφέρονται στην παρέμβασή μας, είναι απολύτως τεκμηριωμένα. Εκεί όπου η τεκμηρίωση λείπει, δεν σημαίνει ότι όσα λέγονται είναι αστήριχτα (παραλήφθηκαν λεπτομέρειες λόγω έκτασης του κειμένου). Μας ζητήθηκε μάλιστα να το δημοσιεύσουμε, αλλά έπρεπε να το περιορίσουμε στις ... 500 λέξεις, και αρνηθήκαμε, διότι δεν θάβγαινε νόημα. Όλα όσα αναφέρονται, πάντως, είναι βάσιμα. Εάν έχεις συγκεκριμένες ενστάσεις, είμαστε έτοιμοι να απαντήσουμε.
Όσον αφορά τις ιδιότητές μας, και αυτές εγγυώνται την βασιμότητα του κειμένου μας. Δεν είμαστε άγνωστοι στο χώρο μας και κρινόμαστε από τα λόγια και τις πράξεις μας καθημερινά.
Σ' ευχαριστούμε για το σχόλιό σου και κάθε συζήτηση, ευπρόσδεκτη.
Ανωνυμε
ΑπάντησηΔιαγραφήδεν επιχειρηματολογουσα υπερ του αντ χομινεμ αλλα υπερ της αυτοσυγκρατησης.
Αν δεν κατεχω ενα ζητημα καλα, σε τοσο κρισιμες στιγμες καλο ειναι να σιωπω ή τουλαχιστον να ειμαι πολυ επιφυλακτικος, γιατι ιδεα δεν εχω πως μπορει να επηρεασει
"Τόσους οικονομολόγους βλέπουμε και ακούμε να ισχυρίζονται ότι έπρεπε να πάμε σε αναδιαπραγμάτευση χρέους."
Και για αυτους μιλουσα, ειδικα εκεινους που δεν ειναι οικονομολογοι ουσιαστικα αλλα μιλανε ως τετοιοι. Στην πραγματικοτητα βεβαια οι περισσοτεροι που μιλανε για σταση πληρωμων κανουν μια μη οικονομικη αλλα μαλλον κοινωνιολογικη εκτιμηση: οτι οι Ελληνες δεν θα εχουν την απαραιτητη υπομονη να γινουν τα μετρα.
"Άκουσα προ ετών σε τηλεοπτική εκπομπή, εργατολόγο καθηγητή πανεπιστημίου να εκφράζει τη διαφωνία του για το ότι συζητιόταν να καταργηθεί το δικαίωμα που είχαν οι μάνες ανηλίκων τέκνων να παίρνουν σύνταξη με 15 χρόνια δουλειάς."
οπως ελεγα, δεν ειναι οικονομολογος, σωστα? αλλα τελοσπαντων δουλεια των οικονομολογων δεν ειναι η πολιτικη φιλοσοφια, δηλαδη τι προνομια *θα ηταν δικαιο να εχει γενικα* μια μανα ανηλικων, αλλα η αναλυση *δεδομενων καποιων κοινωνικων στοχων* και προταση λυσεων. Αν ας πουμε ειναι η στηριξη της μητροτητας κοινωνικος στοχος, ο οικονομολογος θα ελεγε να εχουμε επιδοματα μητροτητας και οχι τις παραλογες προωρες συνταξιοδοτησεις.
Το ιδιο παραλογες θα εβρισκε ενας οικονομολογος και πολλες αλλες πολιτικες που παρουσιαζονται ως "φιλολαϊκες". Και οσο πιο περιπλοκο ειναι το ζητημα (οπως η απαγορευση απολυσεων) φαινεται η διαφορα μεταξυ του οικονομολογου και ενος εξυπνου ατομου με μονο οπλο την κοινη λογικη (οπως η μητερα σου?).
Πανεπιστημιακή Συμπαράταξη
ΑπάντησηΔιαγραφή"Όσα αναφέρονται στην παρέμβασή μας, είναι απολύτως τεκμηριωμένα. [...]
Όσον αφορά τις ιδιότητές μας, και αυτές εγγυώνται την βασιμότητα του κειμένου μας. Δεν είμαστε άγνωστοι στο χώρο μας και κρινόμαστε από τα λόγια και τις πράξεις μας καθημερινά."
ξαναλεω δεν πηγα να ξεκινησω αντ χομινεμ ζητημα εδω περα, αλλα να ζητησω τουλαχιστον καποια αυτοσυγκρατηση και επιφυλαξη.
"Απολυτα τεκμηριωμενα" με "εγγυημενη βασιμοτητα" δεν ειναι καν τα λεγομενα μεγαλων οικονομολοων που εγραψαν για την ελληνικη κριση, οπως ο Πωλ Κρουγκμαν.
Στο ψητο, αυτα που παρουσιαζονται ως "δεδομενα" δεν ειναι ακριβως τετοια, και ενω συμφωνω με την γενικη ιδεα, υπαρχουν διάφορες ανακριβεις λεπτομερειες που μπορει να οδηγησουν σε λανθασμενα συμπερασματα.
Παραδειγματα:
"Δεδομενο" 1)
η αναπτυξη μας δεν στηριζοταν μονο στο δημοσιο χρεος, στην πραγματικοτητα τα ελλειμματα λιγο προσεφεραν νομιζω. Το ιδιωτικο χρεος (κυριως διατραπεζικο με αλλες τραπεζες της ευρωζωνης) που ειναι κατω απο την επιφανεια αλλα πολυ σημαντικο ειναι που επετρεψε ραγδαια ανοδο καταναλωσης.
2) τι σημαινει "εκμηδενιση ανταγωνιστικοτητας"? Απο που συναγεται?
Στην πραγματικοτητα, δεδομενων της εισοδου μας στην ΟΝΕ δεν μπορουσαμε να μην εχουμε ελλειμα τρεχουσων συναλλαγων, και αυτο οχι λογω καποιας μειωμενης "ανταγωνιστικοτητας" (οτι και να σημαινει η λεξη) αλλα ακριβως λογω των διατραπεζικων εισροων που αναφερω στο (1). Ειναι απλη λογιστικη ταυτοτητα, κεφαλαιακες εισροες=ελλειμα τρεχουσων συναλλαγων.
3) "Διότι, το κράτος δεν μπορεί να δαπανά ες αεί περισσότερα απ’ όσα εισπράττει, ούτε και η οικονομία του να επιβιώνει στο διηνεκές εισάγοντας περισσότερα απ’ όσα εξάγει."
το μεν πρωτο ειναι ευκολο, φτανει η μεγεθυνση του ΑΕΠ να ειναι υψηλοτερη απο το ελλειμμα. Το δε δευτερο και αυτο μπορει να συμβαινει για πολλα χρονια οπως στις ΗΠΑ, οπως συμβαινει και το αντιθετο στην Γερμανια ή την Ιαπωνια. Υπαρχει τεραστια συζητηση περι global imbalances και ποσο διατηρισιμα ειναι.
4-5) δεν καταλαβαινω τον ορισμο του αναδυομενου που χρησιμοποιειτε.
7) "Διατυπώνεται η άποψη ότι δήθεν δεν μας στήριξαν για να μας σώσουν, αλλά για να σώσουν τις τράπεζές τους που κατέχουν το χρέος μας. Τίποτα ψευδέστερο και αποπροσανατολιστικότερο αυτού. Εάν ήθελαν να σώσουν μόνον τις τράπεζές τους, θα κρατούσαν τα 110 δις για να τα δώσουν σ’ αυτές όταν θα χρειάζονταν να ανακεφαλαιοποιήσουν όσες από αυτές θα είχαν πρόβλημα εξ αιτίας της δικής μας αφερεγγυότητας. "
ουτε αυτο το καταλαβα. Μας εσωσαν προφανως για ιδιοτελεις λογους (ποιος δινει τετοια κεφαλαια ελεημοσυνη?), αυτο που ηθελαν να σταματησουν ηταν ενα τυχον ντομινο προς αλλες χωρες του Νοτου. Ενα bail out οσων τραπεζων κατεχουν ελληνικα ομολογα, εκτος απο νομικα δυσκολο, δεν θα εμποδιζε και το ντομινο.
Αγαπητέ S G,
ΑπάντησηΔιαγραφήΕυχαριστούμε κατ' αρχήν για την συζήτηση.
1) και 2) Δεν είπαμε ότι η ανάπτυξή μας στηριζόταν ΜΟΝΟ στο δημόσιο χρέος. Ούτε καν είπαμε ότι στηριζόταν στο δημόσιο χρέος. Η φράση μας 'μια ανάπτυξη που στηρίχτηκε στην κατανάλωση αντί για την επένδυση' απευθύνεται κυρίως στον ιδιωτικό τομέα. Για την ανταγωνιστικότητα, δείτε εδώ:
http://www.doingbusiness.org/ExploreEconomies/?economyid=77
Είμαστε ουραγοί της Ευρώπης, με την οποία και ο κύριος όγκος των συναλλαγών μας. Η έλλειψη ανταγωνιστικότητας χτυπάει παντού. Η αυξημένη κατανάλωση, αντί να τροφοδοτήσει την παραγωγή μας, επιδείνωσε το εμπορικό μας ισοζύγιο. Μακροπρόθεσμα, το ένα έλλειμμα τροφοδοτεί το άλλο, όπως ξέρετε, διότι φεύγει πλούτος από τη χώρα και το Δημόσιο έχει λιγότερα έσοδα. Η Ελλάδα είναι μια χαρακτηριστική περίπτωση κατάρρευσης εξ αιτίας του δίδυμου (διαρθρωτικού πλέον) ελλείμματός της (twin deficit). Η κρίση του χρέους μας είναι ο πυρετός που δείχνει πως είμαστε ασθενείς. Η έλλειψη ανταγωνιστικότητας σ' ένα πλαίσιο ανοικτών αγορών είναι η ασθένειά μας. Όταν μπαίνεις σε μια ανοιχτή αγορά, και μάλιστα με κοινό νόμισμα, χωρίς να είσαι προετοιμασμένος για να αντιμετωπίσεις τον αυξημένο ανταγωνισμό που θα προκύψει, αυτά παθαίνεις. Αυτό πάθαμε το 1985 λίγα χρόνια μετά την ένταξή μας στην ΕΟΚ, αυτό πάθαμε και το 2009 λιγότερο από δέκα χρόνια μετά την συμμετοχή μας στην Ευρωζώνη. Ο Ανδρέας Παπανδρέου, μετά την κεϋνσιανή πολιτική του τα πρώτα χρόνια της Αλλαγής, το κατάλαβε, ότι δηλαδή δεν τραβούσε η ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας και οι παροχές έφευγαν έξω. Γι' αυτό πήγε και πήρε τα ΜΟΠ το 1984, διότι καταλάβαινε ότι χρειαζόταν κεφάλαια για τον εκσυγχρονισμό της οικονομίας μας, ώστε να μπορεί να σταθεί στον κοινοτικό ανταγωνισμό. Μέχρι τότε, στην ΕΟΚ (ένα club πλουσίων αναπτυγμένων χωρών) δεν έδινε βοήθεια το ένα κράτος στο άλλο. Όλοι τους ήσαν αναπτυγμένοι, βοήθεια δίνανε μόνο στον Τρίτο Κόσμο. Έκτοτε, τέσσερα πακέτα στήριξης, τί τα κάναμε; Αυτά πρέπει να αναλογιστούμε. Ρωτούσανε οι Έλληνες δημοσιογράφοι τον Σρέντερ, 'θα μπει η Ελλάδα στην ΟΝΕ;' Παιδιά, θα μπει, έλεγε αυτός, μόλις είναι αυτή έτοιμη να μπει... Σήμερα γνωρίζουμε ότι δεν ήμασταν ούτε για την ΕΟΚ ούτε για την ΟΝΕ έτοιμοι, είτε σαν αγορά, είτε σαν οικονομία, για να αντιμετωπίσουμε τον αυξημένο ανταγωνισμό που προέκυπτε από την διπλή αυτή ένταξή μας (τα αναφέρουμε αυτά στην παρέμβασή μας). Επιπλέον, χάσαμε την ευκαιρία να αξιοποιήσουμε τα κοινοτικά κονδύλια για να αυξήσουμε την ανταγωνιστικότητά μας, και να πού φτάσαμε.
(συνέχεια στο επόμενο)
(συνέχεια από το προηγούμενο)
ΑπάντησηΔιαγραφή3) Μιλάτε για το sustainability του χρέους, που είναι σαφές πως δεν εξαρτάται μόνο από το ύψος του. Συνέχεται, όμως, με την εμπιστοσύνη των αγορών που συνεχίζουν να σε δανείζουν, ότι θα μπορούν να πάρουν πίσω τα λεφτά που σου δίνουν εντόκως και στην ώρα τους. Τα παραδείγματα των ΗΠΑ και της Ιαπωνίας που αναφέρετε, δεν συγκρίνονται με την δική μας περίπτωση. Γνωρίζετε ότι το φθινόπωρο του 2008, λίγο μετά το ξέσπασμα της απόλυτης κρίσης, που οι ίδιες οι ΗΠΑ προκάλεσαν, οι ΗΠΑ εξέδιδαν treasuries με ... 0% επιτόκιο; Και οι επενδυτές τα παίρνανε; Και με κόστος μάλιστα; Και τούτο γιατί προείχε η ασφάλεια από την απόδοση της τοποθέτησης. Δεν επρόκειτο για συμβάσεις δανείου, αλλά για συμβάσεις ... παρακαταθήκης! Αφήστε, τώρα, τί αναφέρετε τις ΗΠΑ. Όσο για την Ιαπωνία, το χρέος της το έχουν οι δικές της τράπεζες κυρίως, ενώ και οι δύο αυτές χώρες μπορούν να κόψουν δολάρια και γιεν αντίστοιχα ανά πάσα ώρα και στιγμή και αυτό οι επενδυτές το ξέρουν. Οι επενδυτές δεν πιστεύουν ότι οι δύο αυτές χώρες μπορεί να κάνουν default. Αν θέλετε να σώσετε την Ελλάδα πείθοντάς τους ότι και αυτές μπορεί να κάνουν default, επιχειρήστε το, τί να σας πω. Μην ψάχνουμε να βρούμε άλλοθι εδώ πέρα γιατί οι αγορές μάς φέρονται δυσμενέστερα από τις ΗΠΑ και την Ιαπωνία που έχουν χειρότερο debt/GDP ratio κι από μας. Σ' αυτούς δεν εφαρμόζονται οι κανόνες των αγορών ομολόγων αναπτυγμένων κρατών όπως σ' εμάς, για τον απλούστατο λόγο ότι οι επενδυτές δεν μπορούν (ακόμη) να βάλουν τα λεφτά τους με ασφάλεια ούτε στη Ρωσία, ούτε στην Κίνα, και ακόμη λιγότερο στη Σελήνη ή τον Άρη. Υπάρχουν ορισμένες παραδοχές των αγορών, που - επί του παρόντος - δεν πολεμιούνται. Εμείς λοιπόν ας κάνουμε αυτό που λέει η οικονομική επιστήμη, που εφαρμόζεται επί λέξει στην περίπτωσή μας: θα πρέπει, όπως λέτε, η αύξηση του ΑΕΠ μας νάναι μεγαλύτερη από τη δυναμική του χρέους μας για να μπορέσουν οι επενδυτές να μας ξαναεμπιστευθούν.
Μέχρις εδώ δεν διαφωνούμε με όσα διατυπώνουμε στην παρέμβασή μας. Τα ίδια λέμε.
Από δω και πέρα, όμως, θα σας εκπλήξουμε, χωρίς να ισχυριζόμαστε ότι γίναμε ξαφνικά Κρούγκμαν...
(συνέχεια στο επόμενο)
(συνέχεια από το προηγούμενο)
ΑπάντησηΔιαγραφή4) 5) Σαν αποτέλεσμα της διπλής υποβάθμισης της πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας μας από τους δύο μεγαλύτερους διεθνείς οίκους αξιολόγησης, η Ελλάδα αποβλήθηκε από τα ταμπλώ των κυριοτέρων δεικτών των ομολόγων αναπτυγμένων κρατών. Όντας αποκομμένη η χώρα μας από την αγορά ομολόγων, για να επανέλθει σ' αυτήν αρχάς 2012, όπως προβλέπεται, προκειμένου να συνεχίσει να δανείζεται όπως πριν, με τους ευνοϊκούς όρους δηλαδή ενός αναπτυγμένου κράτους, θα πρέπει, εκτός από την βελτίωση της πιστοληπτικής μας ικανότητας σε επενδύσιμο επίπεδο, να μας εντάξουν και οι διαχειριστές των δεικτών αυτών στα ταμπλώ τους. Και τούτο διότι υφίστανται αναδυόμενα κράτη με επενδύσιμο χαρακτηρισμό, που όμως δεν δανείζονται με το ευνοϊκό επιτόκιο με το οποίο δανείζονται τα αναπτυγμένα κράτη. Για να γίνει αυτό, θα πρέπει σε διάστημα 18 μηνών από σήμερα η χώρα μας να (ξανα)γίνει στα μάτια των αγορών ένα αξιόπιστο αναπτυγμένο κράτος, που μπορεί να πίνει νερό από την ίδια λεκάνη που πίνουν τα λιγοστά προνομιούχα αναπτυγμένα κράτη του πλανήτη, στην οικογένεια των οποίων ανήκαμε ως προς τους όρους χρηματοδότησης των ελλειμμάτων μας και αναχρηματοδότησης του χρέους μας.
Σύμφωνα με μια πρόσφατη μελέτη του ΚΕΠΕ, για την βιωσιμότητα του χρέους μας περισσότερη σημασία έχει το επιτόκιο δανεισμού (στοιχείο δυναμικότητας του χρέους μας) παρά η μεγέθυνση του προϊόντος μας. Κάτι τέτοιο είναι αυτονόητο στα ύψη που έχει ανέλθει το χρέος μας, (όπως αυτονόητη παραδοχή συνιστά και η γρήγορη επιστροφή μας στην ανάπτυξη, με την αποτελεσματική προσέλκυση ξένων άμεσων επενδύσεων). Εάν λοιπόν η χώρα μας δεν επανέλθει το 2012 στις αγορές σαν αναπτυγμένο κράτος που ήταν, το κόστος δανεισμού της θα καταστήσει πλέον το χρέος μας μη βιώσιμο, με αποτέλεσμα να πέσουμε έξω σε οποιοδήποτε Πρόγραμμα Σταθερότητας και καθώς βρισκόμαστε ένα βήμα πριν την επιβολή κυρώσεων στη διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος, ο κίνδυνος να οδηγηθούμε σε διαπραγματεύσιμη έξοδο από την Ευρωζώνη για να πάψουμε να υπονομεύουμε το Ευρώ, κάθε άλλο παρά σενάριο επιστημονικής φαντασίας είναι, στο μέτρο που η επιβολή κυρώσεων (τιμωρητικού στην πραγματικότητα και όχι θεραπευτικού χαρακτήρα) θα επιδείνωνε έτι περαιτέρω την κατάστασή μας αντί να την βελτιώσει.
Γι' αυτό λέμε ότι προέχει σήμερα (πάση θυσία) η πιστή και ουσιαστική τήρηση του Μνημονίου, ώστε - σε συνεργασία με τους θεσμούς της παγκόσμιας κοινότητας που μας στηρίζουν - να καταφέρουμε να επανέλθουμε στην προτέρα κατάσταση.
(συνέχεια στο επόμενο)
(συνέχεια από το προηγούμενο και τέλος)
ΑπάντησηΔιαγραφή6) Γιατί μας έσωσαν. Η χώρα μας βρέθηκε στην κορυφή της μέσης γωνίας του W και κινδύνευε να οδηγήσει την παγκόσμια κοινότητα σε νέα, πολύ πιο βαθειά και πιο επικίνδυνη ύφεση. Μετά την χρηματοπιστωτική κρίση, από την οποία βρισκόμασταν ήδη σε διαδικασία εξόδου, η Ελλάδα κινδύνευε να βυθίσει την ανθρωπότητα σε νέα, δημοσιονομική αυτή τη φορά, κρίση. Η χώρα μας σώθηκε γιατί κινούνταν στην ίδια αγορά ομολόγων αναπτυγμένων κρατών, για τα οποία οι επενδυτές άρχισαν πλέον να αναρωτιούνται μήπως κι αυτά δεν συνιστούν τελικά μια τόσο ασφαλή τοποθέτηση όπως νομίζανε. Οι ίδιες οι ΗΠΑ άρχισαν να έχουν πρόβλημα αυξημένου κόστους δανεισμού και έφτασαν μάλιστα να δανείζονται ακριβότερα και από τη Γερμανία, που καθώς δεν είχε ελλείμματα, είχε εντελώς διαφορετική προσέγγιση ως προς την αντιμετώπιση της δικής μας κρίσης, εξ ου και η καθυστέρηση στην αντιμετώπισή της τελικά. Η Ελλάδα λοιπόν έπρεπε να σωθεί για να διαψευσθούν όσοι επενδυτές διαμόρφωσαν την επενδυτική στρατηγική τους με την υποψία (ή την παραδοχή) ότι και τα αναπτυγμένα κράτη μπορεί να κάνουν default. Η διάσωση έγινε στη λογική του don't even think to trespass... Ούτε να σου περάσει δηλαδή από το νου ότι αναπτυγμένο κράτος μπορεί να κάνει default.
Επειδή η καθυστέρηση δεν είχε τα αναμενόμενα αποτελέσματα, καθότι η κρίση εξακολουθούσε να επεκτείνεται και η αγορά ομολόγων να βρίσκεται σε αναταραχή, η αγορά με τους δικούς της θεσμούς αντέδρασε αυτοπροστατευτικά: μας απέβαλε από τους κόλπους της, ώστε να καθαρίσει το πανέρι με τα καλά μήλα που προσφέρει στους συντηρητικούς επενδυτές για να τους αποσπά τα κεφάλαια που αυτοί δεν θα τοποθετούσαν σε επισφαλή προϊόντα. Σε μας εναπόκειται τώρα να ξαναβάλουμε τα ομόλογά μας σ' αυτό το πανέρι. Αυτό εξυπηρετεί και τα ισχυρά κράτη από την άποψη ότι, αν εμείς δεν τα καταφέρουμε, δεν θα κινούμαστε πλέον στην αγορά τους. Το αξίωμα που τους επιτρέπει να δανείζονται φτηνά, ότι δηλαδή τα αναπτυγμένα κράτη δεν κάνουν default, θα εξακολουθεί να ισχύει, αφού εμείς, σε περίπτωση που παραπατήσουμε, δεν θα συγκαταλεγόμαστε σ' αυτά.
Θα μου πείτε και τί θα γίνει με το χρέος μας που τόχυν οι τράπεζές τους; Σταδιακά περνάει στα κράτη, αφενός, (μέσω του μηχανισμού στήριξης) και στην ΕΚΤ που αγοράζει τώρα τα ομόλογά μας στη δευτερογενή αγορά, αφετέρου. Ό,τι μείνει ξέμπαρκο, δεν θα επηρεάσει τόσο την κεφαλαιοποίησή τους. Μάλιστα η Fitch τόπε, για τις Γερμανικές τράπεζες ειδικότερα, σε ανύποπτο χρόνο, πριν ακόμη στηθεί ο μηχανισμός στήριξης. Κι ας μην ξεχνάμε ότι, αυτοί, βρίσκονται σε διαδικασία εξόδου από την ύφεση.
Στη νέα φάση που εισήλθε τώρα η διαχείριση του χρέους μας, αυτό που διακυβεύεται είναι εάν η Ελλάδα θα μπορέσει να ανακτήσει στα μάτια των αγορών την ιδιότητα του αναπτυγμένου κράτους, που αξίζει να το δανείζει κανείς με ευνοϊκούς όρους. Γι' αυτό εμείς πιστεύουμε, με κίνδυνο να χαρακτηριστούμε υπερβολικοί, ότι οι επόμενοι δεκαοχτώ μήνες είναι από τις σημαντικότερες περιόδους της σύγχρονης ιστορίας μας. Η χώρα βρίσκεται σε κατάσταση ανάγκης κι αυτό πρέπει να το συνειδητοποιήσουμε όλοι μας, ηγεσία και κοινωνία.
ΜΗΝΥΜΑ ΣΤΗ ΣΩΣΤΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ
ΑπάντησηΔιαγραφήΈστειλε ένα καλό μήνυμα στις διεθνείς αγορές η επιτυχημένη σημερινή έκδοση:
http://www.bloomberg.com/news/2010-07-13/greece-sells-treasury-bills-at-4-65-less-than-rate-eu-wants-for-bailout.html
Δεν λέμε ότι διαφύγαμε τον κίνδυνο, λέμε απλά πως υπάρχει φως στο τούνελ. Αρκεί να επανακτήσουμε την αξιοπιστία μας όπως την εννοούν οι αγορές προκειμένου αυτές να μας ξαναεμπιστευτούν. Και οι αγορές λειτουργούν με ουδέτερους κανόνες.
"Don't count on Greek Tragedy", λέει σήμερα η Wall Street Journal:
http://online.wsj.com/article/SB10001424052748704518904575364903228915446.html?mod=WSJEUROPE_newsreel_markets
Απευθυνόμαστε, λοιπόν, στους συναδέλφους μας που τα βάλανε με το Μνημόνιο και ρωτάμε: Τί θέλουν να γίνει τώρα; Ν' αρχίσουν να λένε οι ξένοι καλά για μας κι εμείς κακά για τους εαυτούς μας;
Δεν ξέρω κατά πόσον το μήνυμα από τη χθεσινή έκδοση είναι ενθαρρυντικό, αν και το χρηματιστήριο τσίμπησε μετά από μέρες με καλό τζίρο και οι ξένοι γράψανε για πρώτη φορά και κάτι θετικό για μας.
ΑπάντησηΔιαγραφήΠάντως οι αναλύσεις σας είναι σωστές και alarming.
ΙΑΠΩΝΙΑ
ΑπάντησηΔιαγραφήΠόσο μεγαλύτερη απόδειξη θα μπορούσαμε να βρούμε άμεσα για όσα λέμε για την Ιαπωνία παραπάνω σε σχέση με την εμπιστοσύνη που δείχνουν σ' αυτήν οι επενδυτές!
http://www.bloomberg.com/news/2010-07-16/japan-s-bonds-have-biggest-weekly-gain-in-eight-months-on-slowdown-signs.html
Ας μην παραμυθιάζουμε τον κόσμο, παιδιά, με Ιαπωνίες, Αμερικές, Βρετανίες, συνωμοσίες, νεφελίμ και διαστημόπλοια των ΕΛ...
Η χώρα μας έχει ένα πρόβλημα και πρέπει να το αντιμετωπίσει κοιτώντας τον εαυτό της στον καθρέφτη κι όχι κοιτώντας τους άλλους...
Διαβάστε το παρακάτω δημοσίευμα της Καθημερινής:
ΑπάντησηΔιαγραφήhttp://www.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_kathremote_1_21/07/2010_347677
«Η ενδεχόμενη αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους είναι απίθανο να εξεταστεί πριν από τα τέλη του 2011, δίνοντας στην Ελλάδα μια ευκαιρία να αποδείξει ότι αξίζει τη διεθνή στήριξη», γράφουν οι Financial Times.
Θέλει και ρώτημα γιατί μας σώσανε ρε παιδιά; Ποιές τράπεζές τους και σαχλαμάρες! Συμφωνώ, εδώ κοντέψαμε να καταστρέψουμε τον κόσμο ολόκληρο, νέα Lehman Brothers δεν μας λέγανε;
ΑπάντησηΔιαγραφήΑπό την άλλη, όμως, ποιος μας έδωσε 110 δις, δεν το κατάλαβα; Σιγά μην πάρουμε 110 δις με τέτοια μυαλά που κουβαλάμε! Και ποιο 2012! Κάτσε να βγουν για τα καλά από την κρίση αυτοί και σου λέω γω μετά. Είδατε τι κάνανε στους Ούγγρους; Ή μήπως δεν υπάρχει contagion risk και με δαύτους. Ολόκληρη Αυστρία κλαίει και οδύρεται και παρακαλάει από πίσω! Αυτά που ξέρατε να τα ξεχάσατε, τους είπαν. Ή συμμορφώνεστε ή λεφτά δεν έχει. Και με τους Ρουμάνους τι κάνανε; Τα ίδια δεν κάνανε; Εμείς έχουμε λίγη περίοδο χάριτος ακόμη. Είμαστε φρέσκοι κι είμαστ' ακόμη στο Ευρώ. Κάτσε να μπει το 2011 κι αν έχουν αυτοί μπει σε full ανάκαμψη, θα σου πω εγώ μετά πόσα σοσιαλιστρικά παιχνιδάκια θα μπορούνε να παίζουνε τα πασόκια με ξένα κόλλυβα κι αν θα μπορούν τα ΠΑΜΕ να κλείνουν τα λιμάνια.
Δυστυχώς, αν και συμφωνώ με όσα λέτε, λίγα λέτε. Δεν έπρεπε να μας σώσουν αμέσως, γιατί εδώ κανένας δεν πήρε χαμπάρι τι θα συνέβαινε αν δεν μας έσωζαν. Ας αφήνανε κανένα μήνα απλήρωτους τους τεμπέληδες της εύφορης κοιλάδας (πού το θυμήθηκα) και θα σούλεγα εγώ μετά πόσα τραγούδια θα λέγανε για το ΔΝΤ και την Τρόϊκα... Ας κατέρρεαν και καναδυό τράπεζες και να δεις μετά πού θα βρισκόταν η Ελλάδα. Τσιμουδιά. Νηστεία και προσευχή. Πιο συντηρητικός από τον Έλληνα μεσοαστό υπάρχει; Σήκω-σήκω, κάτσε-κάτσε θα μας είχανε. Και 5% ανάπτυξη! Ζόρισέ τον, ρε συ τον Έλληνα. Τώρα δεν το μάθαμε από την ιστορία; Έκανε τίποτε ο Έλληνας μετά τον Περικλή χωρίς βούρδουλα; Τι συζητάτε τώρα. Αλλά με το στανιό και την πρέσα έκανε πολλά! Στην Ελλάδα, πραγματικό κράτος αναπτυγμένο ήταν μόνο η Αθηναϊκή Δημοκρατία. Διαβάστε Θουκυδίδη, τι λέει στον Επιτάφιο. Τι έλεγε ο Σωκράτης για το νόμο. Ελεύθεροι ήταν οι άνθρωποι, αλλά είχαν σέβας στο Νόμο. Γι' αυτό μεγαλούργησαν χωρίς στανιό... Εμείς δεν καταλαβαίνουμε. Αφού δεν περάσαμε Διαφωτισμό, ρε σεις, τι να καταλάβουμε. Μ’ έναν Κοραή, τι να σου κάνει...
Α, κι ένα τελευταίο: την Τουρκία σκέφτονται να την κάνουν upgrade σε developed! G-20 γαρ... Σου λένε, δεν μπαίνει που δε μπαίνει στην ΕΕ, δεν την κάνουμε developed να βρουν φτηνό χρήμα οι πασάδες να φτιάξουν τη χώρα τους να τη γλυτώσουν απ' τους μουσλήδες! Τα πάνω-κάτω, παιδιά...
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαι μιας και είπα τα πάνω-κάτω, οι Σλοβάκοι δεν τσιμπήσανε. Σου λένε, ρε σεις μπας κι είναι δανεικά κι αγύριστα; Κι εμείς παραπονιέμαστε μετά ότι πλουτίζουν με το 5% πάνω στο κουφάρι μας. Φαίνεται ότι οι Σλοβάκοι δεν θέλουν να πλουτίσουν! Και λένε να μπουν σκληροί κανόνες γι' αυτούς που παραβιάζουν το Σύμφωνο Σταθερότητας! Θάναι η Σλοβακία μέσα κι εμείς απ' έξω να παρακαλάμε να ξαναμπούμε; Εμείς δεν λέγαμε για πλάκα πως αν κέρδιζε ο Δημοκρατικός Στρατός, θα μπαίναμε το 2003 στην Ευρώπη; Είναι αυτό που λέμε, ούτε στον χειρότερο εφιάλτη σου;
Και οι τελευταίοι έσσονται πρώτοι, νυν και αεί και εις τους αιώνας των αιώνων αμήν!
Πληροφορίες αναφέρουν, γράφει σήμερα η Καθημερινή, ότι από το σύνολο των 60 δισ. ευρώ κρατικών ομολόγων που έχει αγοράσει η ΕΚΤ, περίπου τα 44 δισ. ευρώ αφορούν σε ελληνικά ομόλογα:
ΑπάντησηΔιαγραφήhttp://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_economy_100089_22/07/2010_408769
Αναλυτές σημειώνουν, γράφει, ότι η ΕΚΤ έχει καταλήξει να είναι ο μοναδικός αγοραστής ελληνικών τίτλων τους τελευταίους μήνες.
Προχθές (το παραθέτουμε χωρίς να υιοθετούμε τα περί 'σωτηρίας μεγάλης ελληνικής τράπεζας') γράφτηκε στο http://www.banksnews.gr/portal/home-page/124-top-story/847-2010-07-19-23-17-33 το εξής: ''Με δεδομένο, ότι σήμερα μόνο οι ελληνικές τράπεζες είναι εντελώς αποκλεισμένες από τη διατραπεζική αγορά και, ως εκ τούτου, απόλυτα εξαρτημένες από τις χρηματοδοτήσεις της ΕΚΤ, ενώ η ρευστότητά τους δέχεται συνεχή και σοβαρά πλήγματα μετά και τον τελευταίο γύρο υποβαθμίσεων από την Moody’s, στελέχη της τραπεζικής αγοράς εκτιμούν σε κατ’ ιδίαν συζητήσεις, ότι το πιθανότερο είναι να έχουν κατευθυνθεί οι χρηματοδοτήσεις «έκτακτης ανάγκης» σε μεγάλη ελληνική τράπεζα.''
Εξάλλου, με αφορμή την πρόσφατη άνοδο του ΧΑ, ο Κώστας Στούπας έγραφε προχθές στο capital gr:
http://www.capital.gr/stoupas/Article.aspx?id=1013302
Το ελληνικό χρηματιστήριο σε σύγκριση με τις διεθνείς δυτικές αγορές καλύπτει μέρος της απόκλισης που απέκτησε όταν πολλοί προεξοφλούσαν σαν δεδομένη την ελληνική κατάρρευση.
Στο μεταξύ, στην Έκθεση Ιουλίου της Bundesbank αναφέρεται: Οι οικονομικές ανισορροπίες που παρατηρούνται στις περιφερειακές χώρες θέτουν σε κίνδυνο το σύνολο της ευρωζώνης και είναι ευθύνη τους να προσαρμόσουν την ίδια τους την οικονομία. Δεδομένων των επιπτώσεων της μετάδοσης μέσω των διασυνδεδεμένων χρηματοοικονομικών αγορών της ευρωζώνης, συνιστούν κίνδυνο και για άλλα κράτη μέλη, συνεπώς για το σύνολο της ευρωζώνης.
Δεν υπάρχει ούτε μια στο δισεκατομμύριο να μας αφήσουν οι Γερμανοί στην Ευρωζώνη. Κι αν είναι να το πληρώσουν κι άλλο αυτό, θα το πληρώσουν όσο-όσο, αλλά θα μας βγάλουν. Το μόνο άγνωστο είναι το πότε. Όλα τα άλλα, είναι γνωστά. Όπως και το ότι δεν υπάρχει περίπτωση, με οποιοδήποτε επιτόκιο κι αν δανειστούμε, να πετύχουμε εμείς τους στόχους του Μνημονίου. Από κει ξεκινάνε όλα. Κι αυτό το ξέρουνε οι Γερμανοί και μας περιμένουνε στη γωνία. Μόλις η συγκυρία είναι κατάλληλη γι' αυτούς, θα μας πουν, τώρα δεν πιάσατε τους στόχους, δε σας δίνουμε τα λεφτά, εκτός αν σηκωθείτε και φύγετε, οπότε θα τα πάρετε. Διαλέξτε! Κι εμείς τι θα διαλέξουμε τότε; Βάζουμε στοίχημα τι θα διαλέξουμε τότε; Αφού κανένας άλλος δε θα μας δανείζει, εσείς τι λέτε να διαλέξουμε...
ΑπάντησηΔιαγραφή... δηλαδή, τώρα πληρώσανε για τη σωτηρία τους με αντάλλαγμα να συμμαζευτούμε εμείς για να παψουμε να τους κάνουμε ζημιά. Αν εμείς συμμαζευτούμε, καλώς, αλλά εμείς δε θα συμμαζευτούμε, οπότε... Ε, τότε θα μας ξαναπληρώσουνε με αντάλλαγμα να απαλλαγούνε πλέον οριστικά από μας, αφού δε θα σωζόμαστε με τίποτα, είναι τόσο απλό!
ΑπάντησηΔιαγραφήΈχετε την ψευδαίσθηση ότι εμείς αξίζουμε καλύτερη μεταχείριση από τους Ούγγρους; Είμαστε 30 χρόνια στην Ευρώπη κι αυτοί 5, έχοντας περάσει δια πυρός και σιδήρου οι άνθρωποι. Έχετε ποτέ αναλογιστεί τι ζημια έχουμε κάνει στην Ευρώπη; Γιατί να αξίζουμε λοιπόν καλύτερη μεταχείριση από τους Ούγγρους. Σαν κι αυτούς θα γίνουμε λοιπόν και πολύ θα μας είναι!
Συγγνωμη για τις καθυστερημενες απαντησεις. Πολλα και μεγαλα τα σχολια, δεν ξερω που να ξεκινησω.
ΑπάντησηΔιαγραφή1) και 2) " Η έλλειψη ανταγωνιστικότητας χτυπάει παντού. Η αυξημένη κατανάλωση, αντί να τροφοδοτήσει την παραγωγή μας, επιδείνωσε το εμπορικό μας ισοζύγιο."
αυτο κανει η αυξημενη καταναλωση σε καθε χωρα του κοσμου. Επισης δεν ξερω αν καταλαβατε το σημειο περι λογιστικης ταυτοτητας.
Απο την στιγμη που η Ελλαδα ειχε ξαφνικα τοσο χαμηλα επιτοκια, η πιστωτικη επεκταση ηταν αναποφευκτη. Οπως θα προεβλεπε καθε μοντελο διεθνων οικονομικων, τα κεφαλαια για αυτην την επεκταση θα ερχοντουσαν απο χωρες που ειχαν πιο πλουσιο λογο κεφαλαιου/εργασιας, οπως η Γερμανια. Αυτο οδηγει ΑΠΕΥΘΕΙΑΣ σε εμπορικο ελλειμμα, δεν γινεται αλλιως.
Τα υπολοιπα περι ανταγωνιστικοτητας ειναι ανακριβη εως και λανθασμενα. Η Ελλαδα δεν θα μπορουσε να ειναι "προετοιμασμενη για την ΟΝΕ" με την εννοια οτι θα μπορουσε να αποφυγει το εμπορικο ελλειμμα. Και το δημοσιο ελλειμμα ηταν ασυνδετο ζητημα, θα μπορουσαμε καλιστα να εχουμε πλεονασμα ή τελος παντων πολυ καλυτερη δημοσιονομικη διαχειριση οπως ειχε η Ισπανια.
3) ας το πουμε παλι, μαρεσει η ακριβολογια. Προσφερατε μια γενικη αρχη περι διατηρισιμοτητας του χρεους που δεν μπορουσα να δεχτω ως αληθη.
"θα πρέπει, όπως λέτε, η αύξηση του ΑΕΠ μας νάναι μεγαλύτερη από τη δυναμική του χρέους μας για να μπορέσουν οι επενδυτές να μας ξαναεμπιστευθούν."
για να ειμαστε ακριβεις, η απλη αρχη της διατηρισμοτητας μιλαει για το ονομαστικο ΑΕΠ. Τωρα τι πρεπει να γινει για να μας εμπιστευτουν οι επενδυτες, εδω που ειμαστε, ειναι μια διαφορετικη ιστορια.
4,5) δεν εχω υποψιν μου καποιον ορισμο ανεπτυγμενου κρατους που να βασιζεται αποκλειστικα στο αξιοχρεο των ομολογων. Το οτι τα ελληνικα ομολογα εχουν χαμηλο αξιοχρεο σημερα ειναι γνωστο, το οτι η Ελλαδα εγινε αναπτυσσομενο κρατος ειναι ομως ενα αυθαιρετο συμπερασμα.
ΑπάντησηΔιαγραφήΚατα τα αλλα αμφιβαλλω οτι η Ελλαδα θα επανελθει στις διεθνεις αγορες το 2012. Πιο λογικο μου φαινεται, αν τα χουμε παει καλα, να επεκταθει το Πακετο Στηριξης για καποια χρονια ακομα.
6)
"Η Ελλάδα λοιπόν έπρεπε να σωθεί για να διαψευσθούν όσοι επενδυτές διαμόρφωσαν την επενδυτική στρατηγική τους με την υποψία (ή την παραδοχή) ότι και τα αναπτυγμένα κράτη μπορεί να κάνουν default."
ειναι προχωρημενη η ωρα για να ψαχνω στοιχεια, αλλα η εντυπωση μου ειναι οτι η ελληνικη κριση προκαλεσε φυγη προς την ποιοτητα και εριξε τα επιτοκια βραχων οπως η Γερμανια. Το προβλημα δεν ηταν ποτε οτι θα μπερδευε κανεις την Γερμανια με την Ελλαδα, αλλα μαλλον την Ισπανια.
"η αγορά με τους δικούς της θεσμούς αντέδρασε αυτοπροστατευτικά: μας απέβαλε από τους κόλπους της, ώστε να καθαρίσει το πανέρι με τα καλά μήλα που προσφέρει στους συντηρητικούς επενδυτές για να τους αποσπά τα κεφάλαια που αυτοί δεν θα τοποθετούσαν σε επισφαλή προϊόντα."
πολυ επικινδυνη ειναι γενικα μια ανθρωπομορφικη παρομοιωση για τις χρηματαγορες και εδω δεν μπορω να φανταστω πως μπορει να εχει νοημα. Οι χρηματαγορες δεν αποφασισαν συνειδητα να κανουν κατι στην Ελλαδα βασει σχεδιου, απλα οι επενδυτες τρομαξαν και κανεις δεν ηθελε να εχει στα χερια του ελληνικο ρισκο.
"Αυτό εξυπηρετεί και τα ισχυρά κράτη από την άποψη ότι, αν εμείς δεν τα καταφέρουμε, δεν θα κινούμαστε πλέον στην αγορά τους. Το αξίωμα που τους επιτρέπει να δανείζονται φτηνά, ότι δηλαδή τα αναπτυγμένα κράτη δεν κάνουν default, θα εξακολουθεί να ισχύει, αφού εμείς, σε περίπτωση που παραπατήσουμε, δεν θα συγκαταλεγόμαστε σ' αυτά."
μα δεν υπαρχει ενας διακοπτης που γυριζει κανεις και λεει οτι αυτο το κρατος τωρα ειναι ανεπτυγμενο, τωρα οχι! Η στατιστικη συναφεια μας με την Ισπανια, Ιρλανδια, Ιταλια ή Πορτογαλια υπαρχει, θελουμε δεν θελουμε. Οταν οι επενδυτες κανουν μια regression εκτιμησης ρισκου, θα τους φανουν *σχετικα* κοντινες αυτες οι χωρες και αυτος ηταν ο λογος που χτυπηθηκαν.
"πιστεύουμε, με κίνδυνο να χαρακτηριστούμε υπερβολικοί, ότι οι επόμενοι δεκαοχτώ μήνες είναι από τις σημαντικότερες περιόδους της σύγχρονης ιστορίας μας. Η χώρα βρίσκεται σε κατάσταση ανάγκης κι αυτό πρέπει να το συνειδητοποιήσουμε όλοι μας, ηγεσία και κοινωνία."
με καποια εννοια ολοκληρη η τελευταια δεκαετια ηταν κρισιμοτατη. Ισως ειναι καπως αργα τωρα για να αλλαξουμε την φημη μας σε 18 μηνες.
Τελοσπαντων, δεν διαφωνω με την απολυτη αναγκη τηρησης του μνημονιου. Στον ιδιο αγωνα ειμαστε σαφως.
Διαφωνω ομως με καποιες απο τις σκεψεις που εκφραστηκαν και κυριως με την οχι ιδιαιτερα καλη χρηση αρκετων εννοιων, το οχι πολυ καλο χωνεμα οικονομικων θεωριων. Οπως ειπα, δεν ειναι καλη ιδεα σε τετοιες εποχες η παροχη ανακριβους πληροφορησης, μπορει να φτασει ο κοσμος σε πολυ κακα συμπερασματα, παραλογες προσδοκιες, υπερβολικο πεσσιμισμο (οπως ο ανωνυμος πιο πανω) ή υπερβολικη αγνοια κινδυνου ("ωχ ρε αδερφε, θα τα βρουμε, παντα επιβιωνει αυτη η χωρα") κτλ
Αγαπητέ S G,
ΑπάντησηΔιαγραφήΔεν πιστεύουμε ότι δεν μπορούσαμε να προετοιμαστούμε καλύτερα όταν ενταχθήκαμε τόσο στην ΕΟΚ το 1981, όσο και στην ΟΝΕ είκοσι χρόνια αργότερα, ώστε να επωφεληθούμε (όπως και ωφεληθήκαμε) περισσότερο από όσο κινδυνεύαμε. Διαφορετικά, κανένα κράτος στον κόσμο δεν θα εντασσόταν σε καμιά - περιφερειακή ή παγκόσμια - οικονομική ένωση κρατών.
Σαφώς και δεν πιστεύουμε ότι οι αγορές λειτουργούν με διακόπτη (εύστοχος ο χαρακτηρισμός σας!). Εδώ κάποιοι πιστεύουν ότι οι αγορές ... διατάσσονται! Εμείς θα λέγαμε τέτοια πράγματα;
Όμως, δεν πρέπει να υποτιμάτε τρία πράγματα: (α) την δυνατότητα των ισχυρών κρατών να ρυθμίζουν ακόμη την διεθνή οικονομική δραστηριότητα, παρά το γεγονός ότι έχουν χάσει μεγάλο μέρος της ισχύος τους αυτής εξ αιτίας της απελευθέρωσης και της αυτορύθμισης των αγορών. (β) την δυνατότητα των αγορών να αυτορυθμίζονται ακόμη και σε καιρούς έντονης παρεμβατικής δραστηριότητας των ισχυρών κρατών. (γ) τις δυνατότητες που έχουν αυτές οι δύο τάσεις να ισορροπούν κάποια κρίσιμη στιγμή, κλείνοντας η μία το μάτι στην άλλη.
Την εξισορρόπηση αυτή εμείς την νιώσαμε στο πετσί μας και στα καλά της για μας και στα κακά της. Ας μην ξεχνάμε ότι οι αγορές εκβίασαν την διάσωσή μας από τα κράτη. Και τώρα, οι αγορές και πάλι ξεκαθάρισαν την αγορά ομολόγων που εκδίδονται από αναπτυγμένα κράτη, βρίσκοντας ευκαιρία από το ότι η ΕΚΤ αγόραζε τα ομόλογά μας. Σου λένε, βγάλτους αυτούς από το ταμπλό για να ηρεμήσει η αγορά ομολόγων να μην εμφανίζεται το μεγάλο volatility κι εσύ τώρα ΕΚΤ πάρε όσα ομόλογα μπορείς να τελειώνουμε να πάμε στην ανάκαμψη, στις μετοχές δηλαδή, αφού ισορροπήσαμε και στην αγορά συναλλάγματος. Και τα ισχυρά κράτη θέλουν να πάνε στην ανάκαμψη και οι αγορές. Αυτό περνάει μέσα από την ηρεμία στις δύο άλλες αγορές, των κρατικών ομολόγων και του συναλλάγματος, προκειμένου τα κεφάλαια να κατευθυνθούν στις μετοχές.
"Δεν πιστεύουμε ότι δεν μπορούσαμε να προετοιμαστούμε καλύτερα όταν ενταχθήκαμε τόσο στην ΕΟΚ το 1981, όσο και στην ΟΝΕ είκοσι χρόνια αργότερα, ώστε να επωφεληθούμε (όπως και ωφεληθήκαμε) περισσότερο από όσο κινδυνεύαμε. Διαφορετικά, κανένα κράτος στον κόσμο δεν θα εντασσόταν σε καμιά - περιφερειακή ή παγκόσμια - οικονομική ένωση κρατών."
ΑπάντησηΔιαγραφήμα η Ελλαδα ωφεληθηκε συνολικα απο την ΕΕ και την ΟΝΕ. Ισως κανετε το λαθος να παιρνετε το εμπορικο ισοζυγιο ως μετρο επιτυχιας και οφελους. Το εμπορικο ισοζυγιο ηταν βεβαιο οπως ειπα οτι θα ηταν αρνητικο, αν οχι με την εισοδο στην ΕΕ τουλαχιστον με την ΟΝΕ. Οταν φτιαχνεις μια νομισματικη ενωση, το κεφαλαιο θα αρχισει να ρεει προς τα εκει που υπαρχουν μεγαλυτερες αποδοσεις και σχετικη ελλειψη κεφαλαιου. Η αλλη πλευρα του νομισματος ειναι οτι αυτες οι περιοχες θα εχουν εμπορικο ελλειμμα. ΔΕΝ γινεται αλλιως.
"την δυνατότητα των ισχυρών κρατών να ρυθμίζουν ακόμη την διεθνή οικονομική δραστηριότητα"
με ποια εννοια?
"την δυνατότητα των αγορών να αυτορυθμίζονται ακόμη και σε καιρούς έντονης παρεμβατικής δραστηριότητας των ισχυρών κρατών"
ουτε αυτο δεν το καταλαβα, τι σημαινει εδω αυτορρυθμιση?
"τα ισχυρά κράτη θέλουν να πάνε στην ανάκαμψη και οι αγορές. Αυτό περνάει μέσα από την ηρεμία στις δύο άλλες αγορές, των κρατικών ομολόγων και του συναλλάγματος, προκειμένου τα κεφάλαια να κατευθυνθούν στις μετοχές."
βγαινουμε εκτος θεματος αλλα ουτε με αυτο ειμαι σιγουρος οτι συμφωνω. Γιατι ειναι η ηρεμια των ισοτιμιων προϋποθεση για επενδυσεις σε μετοχες? Γιατι οι επενδυσεις σε μετοχες συνδεονται με την ανακαμψη, αλλα αυτες σε ομολογα πχ οχι?
ΥΓ η υποβολη σχολιων δεν λειτουργει καθολου καλα, μου παιρνει περιπου 5 κλικ και refresh για να κανω ενα σχολιο...
Δεν φταίει ούτε η ενιαία εσωτερική αγορά, ούτε η νομισματική ένωση για την κατάσταση στην οποία περιήλθαμε. Η περίπτωσή μας είναι η ιστορία μιας αποτυχημένης σύγκλισης στα 30 χρόνια που συμμετέχουμε πλήρως στο εγχείρημα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, για την οποία (αποτυχία) έχουμε τεράστιο μερίδιο ευθύνης. Από αυτά που λέτε και μόνο, φαίνεται πως οι κίνδυνοι ήσαν γνωστοί.
ΑπάντησηΔιαγραφήΓια τις αντίρροπες τάσεις και την εξισορρόπησή τους, δίνουμε συγκεκριμένα παραδείγματα στο προηγούμενο σχόλιό μας ανωτέρω.
Δεν είμαστε καθόλου εκτός θέματος με την προσπάθεια κρατών και αγορών για ενδυνάμωση της πορείας εξόδου της παγκόσμιας οικονομίας από την ύφεση, την οποία ακόμη ως φαίνεται σύρουν οι αναπτυγμένες κι όχι οι αναδυόμενες χώρες. Είναι ζήτημα αποδόσεων. Η αγορά κρατικών ομολόγων όπως και η αγορά συναλλάγματος θα πρέπει να ηρεμήσουν, να πάψουμε να έχουμε την μεγάλη μεταβλητότητα που εμφανίστηκε όλο το προηγούμενο διάστημα (που σήμαινε και ευκαιρίες για μεγάλες αποδόσεις) για να επαναπροσανατολιστούν τα κεφάλαια στις μετοχές να αναζητήσουν εκεί μεγαλύτερες αποδόσεις, κι όχι στο συνάλλαγμα και στα κρατικά ομόλογα, όπου και το παιγνίδι των αγορών είναι επιζήμιο για τις κυβερνήσεις. Τι είναι τα ομόλογα αναπτυγμένων κρατών; Μια ασφαλής τοποθέτηση χαμηλής απόδοσης κι αυτό πρέπει να παραμείνει για να μπορούν χωρίς δυσκολία τα μεγάλα κράτη να χρηματοδοτούν τα αυξημένα ελλείμματά τους και να αναχρηματοδοτούν το χρέος τους. Γιατί φτιάξαμε το Ευρώ; Για να έχουμε ένα σταθερό νόμισμα, που αποτυπώνει την πραγματική ισχύ της ευρωπαϊκής οικονομίας. Μ' αυτές τις παραδοχές θέλουμε να συνεχίσουν να λειτουργούν και οι αγορές. Κι αυτές κουράστηκαν και θέλουν να μπουν στο παιγνίδι της ανάκαμψης, τα νέα από την πραγματική οικονομία όμως δεν τις ενθαρρύνουν και τόσο και εκεί βρίσκεται ο αστάθμητος παράγοντας από τον οποίο εξαρτάται αν θα αφήσουμε πίσω την κρίση του χρέους στην Ευρώπη και τον πόλεμο των ισοτιμιών στο κρίσιμο τρίτο τρίμηνο που διανύουμε.
Εδώ βρίσκεται και το μυστικό στη διαχείριση του δικού μας χρέους από τους δημόσιους διεθνείς δανειστές μας (διότι οι αγορές, την τελευταία τους λέξη την είπανε ήδη την 1η Ιουλίου).
ΑπάντησηΔιαγραφήΑς μην ξεχνάμε ότι ο πόλεμος των ισοτιμιών EUR/USD ξέσπασε ταυτόχρονα μετά τις 20 Δεκεμβρίου με την κρίση χρέους στην Ευρώπη (της Ελλάδας κατ' αρχήν και κατ' επέκταση των peripherals). Ήταν ένα one way trade: πουλούσαν Ευρώ και ξεφόρτωναν δικά μας ομόλογα κατ' αρχήν και ομόλογα των άλλων προβληματικών ευρωπαίων στη συνέχεια.
Μέχρι τώρα, και για όσο ακόμη δεν έχει σταθεροποιηθεί το Ευρώ πάνω από τα 1,3 και δεν έχει ηρεμήσει εντελώς η αγορά ομολόγων στην Ευρώπη, την κρίση μας δεν θα την διαχειρίζονται αυτόνομα, αλλά σε συνδυασμό με τον βασικό τους στόχο να σταθεροποιηθούν οι δύο αυτές αγορές.
Μόλις επιτευχθεί ο στόχος αυτός και είναι πλέον βέβαιο και ότι έχουμε ξεφύγει εντελώς από την χρηματοπιστωτική κρίση (τώρα με τα stress tests π.χ. φαίνεται πως οι ευρωπαϊκές τράπεζες έχουν ακόμη δρόμο για να πούμε πως τέλειωσε η χρηματοπιστωτική κρίση στην Ευρώπη), μόλις δηλαδή αφήσουν πίσω τους και την χρηματοπιστωτική κρίση και την δημοσιονομική κρίση, τότε θα διαχειριστούν την δική μας κρίση αυτόνομα και τότε θάναι πιο αυστηροί απέναντί μας με την ευκαιρία εκταμίευσης μιας επόμενης δόσης από τον μηχανισμό στήριξης της δικής μας οικονομίας. Μέχρι τότε, έχουμε ακόμη περίοδο χάριτος, αν και ήδη έχουν δείξει ότι δεν αστειεύονται με την Ουγγαρία. Πόσο μάλλον τότε, όταν θάχουν διαφύγει εντελώς τον διπλό κίνδυνο.
Τα λέμε εμείς και, ως φαίνεται, δύσκολα γινόμαστε πιστευτοί. Δείτε τώρα τι έγραψε σήμερα η Wall Street Journal:
ΑπάντησηΔιαγραφήhttp://blogs.wsj.com/source/2010/07/27/business-as-usual-for-the-euro/
Οι οικονομίες και οι αγορές λειτουργούν πλέον με τέτοια διαφάνεια, ώστε όλοι να μπορούν να ξέρουν πλέον τι γίνεται, αρκεί να μπορούν να διαβάσουν τα στοιχεία και να ερμηνεύσουν τα μηνύματα σωστά.
12 μήνες κρίσιμοι και επώδυνοι, έγραφε η Καθημερινή την Κυριακή σε άρθρο με τίτλο '12 μήνες κρίσιμοι και επώδυνοι', μεταφέροντας τις απόψεις τού εκ των ελεγκτών της Τρόικας κ. Σερβάς Ντερόουζ: 'Τα δύσκολα ωστόσο δεν πέρασαν, αλλά βρίσκονται μπροστά επιμένει ο Ευρωπαίος ελεγκτής. Και τα προσδιορίζει χρονικά για το επόμενο 12μηνο.' http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_politics_100024_25/07/2010_409262
ΑπάντησηΔιαγραφήΔείτε τώρα το άρθρο μας στην Μακεδονία της Κυριακής με τίτλο 'Έχουμε 18 μήνες προθεσμία':
http://www.makthes.gr/news/opinions/58662
Για να μπορέσουμε να ξαναβγούμε στις αγορές μέσα σε 18 μήνες, όπως προβλέπεται, πρέπει να κάνουμε ό,τι πρέπει γι' αυτό τους επόμενους 12 μήνες, όπως λέει κι ο κ. Ντερόουζ. Εύλογο. Γιατί; Διότι η Moody's δήλωσε, μετά την τελευταία σημαντική υποβάθμισή μας, ότι θα μας επαναξιολογήσει σε 12 με 18 μήνες. Άρα, του χρόνου τέτοιο καιρό το νωρίτερο. Θάχει προηγηθεί η επαναξιολόγησή μας από την S&Ps, που αυτή προχώρησε ενωρίτερα από την Moody's στην υποβάθμιση της πιστοληπτικής μας ικανότητας σε μη επενδύσιμο επίπεδο. Η διπλή υποβάθμισή μας σε junk από τους δύο αυτούς οίκους προκάλεσε και την αποβολή των ελληνικών ομολόγων από τους βασικότερους δείκτες από 1ης Ιουλίου. Για να επανέλθει κανείς στους δείκτες αυτούς, χρειάζεται 6 μήνες, κι αυτό θα γίνει με την προϋπόθεση ότι θα μας έχουν στο μεταξύ αποκαταστήσει την επενδυσιμότητα των τίτλων μας οι δύο παραπάνω οίκοι.
Του χρόνου τον φθινόπωρο, συνεπώς, θα γνωρίζουμε εάν θα μπορούμε να βγούμε με αξιώσεις στις αγορές ομολόγων το πρώτο τρίμηνο του 2012, όπως προβλέπεται ή αν - όπως λέει σε σημερινή του συνέντευξη ο συνάδελφος Γ. Στουρνάρας στο http://www.capital.gr/News.asp?id=1018349 'θα ζητήσουμε κι άλλα χρήματα από την Τρόικα'. Στο Δεδομένο έβδομο της Παρέμβασής μας, παίρνουμε θέση σχετικά με αυτό. Εδώ αρκούμαστε να πούμε με αυτό το πλευρό να κοιμόμαστε...
"Δεν φταίει ούτε η ενιαία εσωτερική αγορά, ούτε η νομισματική ένωση για την κατάσταση στην οποία περιήλθαμε. Η περίπτωσή μας είναι η ιστορία μιας αποτυχημένης σύγκλισης στα 30 χρόνια που συμμετέχουμε πλήρως στο εγχείρημα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, για την οποία (αποτυχία) έχουμε τεράστιο μερίδιο ευθύνης. Από αυτά που λέτε και μόνο, φαίνεται πως οι κίνδυνοι ήσαν γνωστοί."
ΑπάντησηΔιαγραφήδεν καταλαβαινω γιατι δεν μπορουμε να συνεννοηθουμε.
Δεν ειμαι σιγουρος ποια ειναι η κατασταση "στην οποια περιηλθαμε".
Το εμπορικο ελλειμμα εντος ΟΝΕ θα ηταν αναποφευκτο. Συμφωνοι ως εδω?
Η συγκλιση απο την αλλη εδω και καπου 15 χρονια ειναι υπαρκτη και συνεχης, η Ελλαδα αναπτυσσοταν ταχυτερα απο τον μεσο ορο. θα μπορουσε ναχει γινει ταχυτερα, ναι, αλλα αυτο δεν ειναι λογος να λεμε οτι δεν εγινε καθολου.
Οσο για τα ομολογα, ακομα δεν καταλαβαινω. Τα ομολογα μεγαλων χωρών οπως η Γερμανια δεν εχουν προβλημα. Ακομα περισσοτερο, αν το προβλημα ειναι οτι κατευθυνθηκαν πολλα χρηματα σε ομολογα αντι για μετοχες, τοτε αυτο σημαινει οτι τα κρατη δανειζονται ακομα πιο φτηνα.
"Γιατί φτιάξαμε το Ευρώ; Για να έχουμε ένα σταθερό νόμισμα, που αποτυπώνει την πραγματική ισχύ της ευρωπαϊκής οικονομίας."
δεν ξερω σε ποιον απευθυνεται το "φτιαξαμε" αλλα η οικονομικη λογικη του ευρω δεν εχει να κανει με σταθεροτητα (μια χαρα δυνατο ηταν το μαρκο) ή με αποτυπωση ισχυος, αλλα με την διευκολυνση των ενδοκοινοτικων συναλλαγων.
"Μέχρι τώρα, και για όσο ακόμη δεν έχει σταθεροποιηθεί το Ευρώ πάνω από τα 1,3 και δεν έχει ηρεμήσει εντελώς η αγορά ομολόγων στην Ευρώπη, την κρίση μας δεν θα την διαχειρίζονται αυτόνομα, αλλά σε συνδυασμό με τον βασικό τους στόχο να σταθεροποιηθούν οι δύο αυτές αγορές."
να την διαχειριζονται ποιοι? Η Ευρωπη παντως εχει βραχυπροθεσμα συμφερον να πεφτει το ευρω, ενω οι ΗΠΑ το αντιθετο.
Κατα τα αλλα δεν ξερω που αποσκοπει η παραθεσω την κειμενων WSJ και Μακεδονιας.
Η σύγκλιση δεν περιορίζεται στο GDP per capita!
ΑπάντησηΔιαγραφήΤο ζήτημα που προέκυψε με τις τοποθετήσεις των επενδυτών σε κρατικά ομόλογα ήταν οι αυξημένες αποδόσεις που ζητούσαν ακόμη και από τις ΗΠΑ (το λεγόμενο yield ή spread). Αυτές καθιστούσαν τον δανεισμό των αναπτυγμένων χωρών ακριβότερο. Στις ΗΠΑ, έφτασαν μάλιστα ομόλογα εταιριών (corporate bonds) να έχουν μικρότερη απόδοση και από αυτά ακόμη τα αμερικανικά ομόλογα! Διότι θεωρήθηκαν προς στιγμήν πιο ασφαλή από τα κρατικά και αυτών ακόμη των ΗΠΑ. Την ίδια εποχή, η Γερμανία δανειζόταν φτηνότερα και από την Αμερική. Σε αντίθεση με την τελευταία, όμως, η Γερμανία δεν έχει αυξημένα ελλείμματα και άρα έχει μικρότερες δανειακές ανάγκες.
Η ανταγωνιστικότητα μιας οικονομίας δεν υπονομεύεται απαραίτητα από την σκληρότητα του νομίσματός της. Η Γερμανία που αναφέρετε, είχε πάντοτε σκληρό και ισχυρό νόμισμα και όμως ήταν ανέκαθεν ανταγωνιστική. Κατά κανόνα, οι μη ανταγωνιστικές οικονομίες παίζουν με την αξία του νομίσματός τους. Τα πλεονεκτήματα μιας κατ' αρχήν ανταγωνιστικής οικονομίας από ένα ισχυρό και σταθερό νόμισμα είναι πολύ περισσότερα απ' ό,τι τα μειονεκτήματα. Αναφέρουμε μόνο το κόστος της ενέργειας, που δεν διαθέτει σε επάρκεια η ΕΕ. Ένα ισχυρό και σταθερό νόμισμα βοηθάει μια εξωστρεφή ανταγωνιστική οικονομία περισσότερο απ' ό,τι την δυσχεραίνει. Το Ευρώ δεν υιοθετήθηκε μόνον για τις ενδοκοινοτικές συναλλαγές. Ασφαλώς και ήταν το επόμενο στάδιο στην πορεία προς την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση μετά την ένωση των αγορών. Υιοθετήθηκε, όμως, κυρίως για να διασφαλίσει την σταθερότητα που δεν είχαν όλα τα νομίσματα της ευρωζώνης πριν την εισαγωγή του, αλλά και για να καταστήσει την ΕΕ μια παγκόσμια οικονομική δύναμη, δημιουργώντας ένα νέο νόμισμα αναφοράς στις διεθνείς συναλλαγές κι ένα εναλλακτικό σε σχέση με το δολάριο αποθεματικό νόμισμα.
Για την κρίση του Ευρώ, το πρόβλημα ήταν η απότομη πτώση της αξίας του, που καθώς ήταν απότομη, ήταν και επικίνδυνη.
"Η σύγκλιση δεν περιορίζεται στο GDP per capita!"
ΑπάντησηΔιαγραφήη οικονομικη συγκλιση συνηθως σε αυτο αναφερεται.
"Το ζήτημα που προέκυψε με τις τοποθετήσεις των επενδυτών σε κρατικά ομόλογα ήταν οι αυξημένες αποδόσεις που ζητούσαν ακόμη και από τις ΗΠΑ (το λεγόμενο yield ή spread"
το σπρεντ των ομολογων συνηθως οριζεται διαφορα αποδοσης σε σχεση με καποια βαση συγκρισης, την αποδοση ενος risk free asset. Παραδοσιακα βαση ειναι το αμερικανικο ομολογο (στην Ευρωπη τα γερμανικα bund). Ειναι καπως περιεργο λοιπον να μιλαμε για σπρεντ των αμερικανικων ομολογων!
Κατα τα αλλα, ακομα δεν το καταλαβα το επιχειρημα. Ειναι προβλημα λεει οτι πηγαν πολλα κεφαλαια στην αγορα ομολογων αλλα τα επιτοκια αυξηθηκαν?! Οταν αυξανεται η ζητηση ομολογων οι τιμες τους αυξανονται, τα επιτοκια δηλαδη πεφτουν, δεν ανεβαινουν.
"Σε αντίθεση με την τελευταία, όμως, η Γερμανία δεν έχει αυξημένα ελλείμματα"
κιομως το γερμανικο ελλειμμα χτυπησε ρεκορ το 2009.
"Η ανταγωνιστικότητα μιας οικονομίας δεν υπονομεύεται απαραίτητα από την σκληρότητα του νομίσματός της"
πριν προχωρησουμε θα ηταν καλο να ορισουμε αυτην την ανταγωνιστικοτητα, γιατι ακομα δεν καταλαβα για τι πραγμα μιλαμε.
οσο για τον ρολο του ευρω, εδωσα την οικονομικη του λογικη. Τα περι νομισματος αναφορας δεν εχουν ιδιαιτερο νοημα ή αξια οικονομικα, δεν ξερω πολιτικα.
"Υιοθετήθηκε, όμως, κυρίως για να διασφαλίσει την σταθερότητα που δεν είχαν όλα τα νομίσματα της ευρωζώνης πριν την εισαγωγή του"
αυτος ειναι ο λογος ισως που το υιοθετησε η Ελλαδα, οχι ο λογος που δημιουργηθηκε. Η Γερμανια δεν ειχε προβληματα σταθεροτητας, ουτε ειχε κατι να κερδισει νομισματικα ενωνοντας το μαρκο με την δραχμη και την λιρετα.
Credit spread (S&P Indices)
ΑπάντησηΔιαγραφήCredit spread is commonly used to gauge conditions in the credit market. The spread is usually measured as the spread between Treasury and non-Treasury securities with the same maturity. Widening of the spread indicates deteriorating conditions in the credit market, while the narrowing of the spread signals improving conditions. We use the quarterly spread between the yields on the 10-Year Treasury and the Barclays Capital U.S. Aggregate Credit – Corporate Investment Grade Index to measure credit spread. We consider credit spread to have widened when it increases by more than 175 basis points and consider it to have narrowed when it decreases by more than 175 basis points.
που ακριβως διαφωνει αυτο με αυτα που ειπα? το σπρεντ συνηθως μετριεται με βαση αμερικανικα ομολογα (treasury securities), οποτε ειναι περιεργο να μιλαμε για το σπρεντ των ιδιων των αμερικανικων ομολογων (που ειναι εξορισμου μηδεν)
ΑπάντησηΔιαγραφή